Azərbaycan COP29-a ev sahibi olduqdan sonra inkişaf edən kiçik ada dövlətləri ilə münasibətlərimiz yeni, daha yüksək səviyyəyə qalxıb COP29, qlobal iqlim dəyişikliyinin müzakirə edildiyi BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyası (UNFCCC) çərçivəsində təşkil olunan ən vacib tədbirlərdən biridir.
Bu tədbirin ev sahibi olmaq, Azərbaycan üçün beynəlxalq müstəvidə iqlim siyasətində öz sözünü demək və həmçinin iqlim dəyişikliyi ilə bağlı yeni təşəbbüslərə dəstək olmaq imkanını verir. Azərbaycanın enerji resurslarına sahib olması və bərpa olunan enerji sahəsində apardığı layihələr iqlim dəyişikliyi mübarizəsində onun fərqli rol oynamasına şərait yaradır. Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi iqlim dəyişikliyinin təsirlərinə xüsusilə həssas olan inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətləri ilə əlaqələrini dərinləşdirmək üçün unikal imkan təqdim etdi. Konfrans Azərbaycanın bu xalqlarla həmrəyliyini nümayiş etdirmək və onların davamlılığına sadiqliyini vurğulamaq üçün platforma rolunu oynadı. Prezident İlham Əliyev çıxışında vurğulayıb ki, Azərbaycan kiçik ada dövlətlərinin iqlim müqavimətini artırmaq məqsədilə maliyyə yardımı və texniki dəstək verməyə davam edəcəkdir. İqlim dəyişikliyi kiçik ada dövlətləri üçün ciddi təhdidlər yaradır. Bu dövlətlər, dəniz səviyyəsinin artması, quraqlıq, qasırğalar və sel fəlakətləri kimi təbii hadisələr nəticəsində iqtisadi və sosial sarsıntılarla üzləşirlər. Coğrafi və iqtisadi zəiflikləri səbəbindən, bu ölkələr iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə daha çox yardıma ehtiyac duyurlar. Azərbaycanın COP29-da kiçik ada dövlətləri ilə əməkdaşlıq münasibətləri qurmaq və onları dəstəkləmək istəyi, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal həmrəyliyin artırılması baxımından çox vacibdir. Azərbaycanın kiçik ada dövlətlərində bərpa olunan enerji infrastrukturunun inkişafına dəstək öhdəliyi əsas diqqət mərkəzində olub. Bu sahədə öz təcrübəsini və resurslarını bölüşməklə Azərbaycan bu dövlətlərlə əlaqələrini gücləndirdi və iqlimlə bağlı fəaliyyət üçün əməkdaşlıq həllərinə sadiqliyini nümayiş etdirdi. Azərbaycan kiçik ada dövlətlərində davamlı turizmin təşviqinin vacibliyini də vurğulayıb. Bu təşəbbüs bu adaların ekoloji izlərini minimuma endirməklə yanaşı onların iqtisadi inkişafını dəstəkləmək məqsədi daşıyır. Azərbaycan COP29-da liderliyi vasitəsilə kiçik ada dövlətlərində iqlimə uyğunlaşma və dayanıqlılıq təşəbbüslərini dəstəkləmək üçün xüsusi fondun yaradılmasına kömək etdi. Bu, Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi ilə bağlı problemlərin öhdəsindən gəlmək üçün bu ölkələrə öz bacarıqlarını artırmaqda yardım etmək öhdəliyini nümayiş etdirir. Azərbaycanın kiçik ada dövlətləri ilə iqlim dəyişikliyi mövzusunda birgə işlər aparması, onların suverenliyi və təhlükəsizliyinə dəstək vermək üçün birbaşa yoldur. Bu da dünya miqyasında iqlim təhlükəsizliyinə töhfə verəcək. Bu cür əməkdaşlıq, həmçinin Azərbaycanın müxtəlif təhsil, araşdırma və innovasiya sahələrində də təcrübə mübadiləsi həyata keçirməsinə imkan verəcəkdir. Ekoloji problemlərin həlli və davamlı inkişaf sahəsində aparılan işlər Azərbaycanın dünya miqyasında nüfuzunu daha da artıracaq və gələcək nəsillərə daha sağlam bir dünya miras qoymağa imkan verəcəkdir.
Aysun Kərim
Azərbaycan Dillər Universitetinin 2-ci kurs tələbəsi